Creatief NL #5 Stephan Siepermann

Fins Vuren zandstralen of hout combineren met rubber voor een glas-in-lood effect, Stephan Siepermann weet materialen altijd op een verrassende wijze te gebruiken. Of het nou de combinatie van materialen is, of juist een specifieke techniek waardoor hij het materiaal een nieuwe twist geeft en het naar zijn eigen hand zet. Vanuit zijn werkplaats in Utrecht werkt hij zowel als productontwerper als uitvoerend meubelmaker. Voor deze editie van Creatief NL ontdekken we zijn creatieve, ambachtelijke werkwijze en het verhaal achter zijn fraaie ontwerpen met bijzonder materiaalgebruik. Meer weten over zijn proces? Neem dan vooral een kijkje op zijn YouTube kanaal, waar je ziet hoe diverse ontwerpen tot stand zijn gekomen.

Waar komt je interesse in interieur/design vandaan en hoe ben je in de interieurwereld terecht gekomen?

De combinatie van doen en denken vind ik heel belangrijk in mijn werk. Zo begon ik ooit met een studie gitaarbouw. Het is mooi hoe techniek en materiaal daar in samenkomen. Daarna ging ik naar de Design Academy. Hier kwam opnieuw tot uiting dat ik graag toegepast werk, en dat het niet alleen of het concept hoeft te gaan. Daarvoor is design ideaal. Na mijn studie heb ik onder andere bij Piet Hein Eek aan diverse projecten gewerkt. Vooral met metaal, waardoor ik bijvoorbeeld goed heb leren lassen. Dat komt nu nog van pas. Inmiddels werk ik al 10 jaar zelfstandig als productontwerper en uitvoerend meubelmaker. Dit loopt regelmatig in elkaar over door binnen projecten producten te ontwikkelen, of andersom. Vrijwel al mijn werk ontstaat in mijn eigen werkplaats.

Waar kunnen we jouw werk aan herkennen?

Esthetisch gezien heb ik niet één stijl waaraan je mijn werk kunt herkennen. In mijn ontwerpproces werk ik wel altijd vanuit materiaal, techniek en experiment. Techniek is een middel, mijn ontwerpen zal ik altijd op ambachtelijke manier verwerken. Naast mijn fascinatie voor techniek en materiaal, vind ik het belangrijk dat een product of meubel dienend en functioneel is. Maar dat alleen is voor mij nooit voldoende. Ik voeg altijd nog een extra laag toe aan mijn werk om de verbeelding te prikkelen, maar ook om mezelf te blijven verrassen. Die laag kan bijvoorbeeld humor zijn, maar ook vorm, materiaal, techniek of het gebruik. Een goed voorbeeld van een tegenstelling in gebruik is mijn klok gemaakt van kaarsvet. Het is dus een keuze op welke wijze je het product gebruikt, want je kunt hem ook echt aansteken. Daarnaast heeft het iets poëtisch, in de zin van dat tijd alles verandert.

Met welke materialen werk je het liefst en waarom? En zijn er nog andere materialen waarmee je graag een keer zou willen werken?

Voor het maken van meubels gebruik ik vooral hout. Al toen ik muziekinstrumenten bouwde, leerde ik met dit mooie materiaal werken. In mijn ogen is hout de perfecte combinatie van hard en zacht. Het is geschikt voor een sterke constructie, maar je kunt het ook eenvoudig bewerken en shapen. De mogelijkheden zijn eindeloos en je bereikt redelijk snel een zichtbaar resultaat. Naast al deze eigenschappen is het natuurlijk een heel mooi en warm materiaal. Het nodigt mensen uit om het aan te raken. Wat betreft accessoires is mijn materiaalgebruik een stuk gevarieerder. Van brons tot aan tin, of kunststof. In de toekomst zou ik vaker glas of keramiek willen toepassen. Hier heb ik nog maar weinig ervaring mee, dus ik denk dat dit juist tot interessante samenwerkingen kan leiden.

Wat is het laatste project waar je aan gewerkt hebt? Vertel hier eens iets over.

Het laatste grote project waar ik aan gewerkt heb is een multifunctionele kast voor een particuliere woning in Zeist. Het pand is een voormalige melkfabriek, met middenin de woning een oude koelcel. Zonder ramen en volledig betegeld. Aan mij de taak om deze donkere ruimte opnieuw vorm te geven. Zo ontstond het ‘slangen ontwerp’, gemaakt van 28 platen Fins Vuren. Die naam verwijst naar het slingerende ontwerp, dat op een speelse wijze door de ruimte beweegt. Variërend in hoogte krijgt het steeds een andere functie. Daarnaast is het meubel voorzien van onwijs veel opbergruimte en kunnen de kinderen het zelfs al klimrek gebruiken.

Welke projecten geven je persoonlijk de meeste voldoening?

Projecten waarin ik de ruimte krijg om te ontwerpen. Daarbij vind ik het belangrijk er een goed evenwicht is tussen de vraag van de klant en mijn eigen creativiteit. Als we naar het eindresultaat kijken, dat we allebei voelen hoe gaaf het is geworden. Door hele specifieke wensen kan het wel eens lastig zijn om dit te realiseren. Maar vaak genoeg hebben beperkingen juist geleid tot nieuwe inzichten of een ander uitgangspunt, dus ik zie het ook zeker als een kans om te verrassen.

Aan welke criteria moet een goed ontwerp volgens jou voldoen?

Eigenlijk is ontwerpen net als koken. Een ontwerp bestaat uit allerlei verschillende ingrediënten en daar tussen moet je de juiste balans vinden. Al die ingrediënten of aspecten zijn divers, denk aan vorm en materiaal, maar ook humor of techniek. Wel is het belangrijk dat één of slechts enkele aspecten de boventoon voeren in een ontwerp, maar het is nooit op 1 aspect gebaseerd. Dan zou het te oppervlakkig worden. Dit herinnert me aan USP, een begrip dat op de academie veel werd gebruikt. Er is één ding wat meteen prikkelt, maar er zitten ook nog andere aspecten onder. Neem mijn ontwerp Mr. Knox, het heeft een dubbele laag en humor. Maar het is ook heel technisch.

Tot in hoeverre bepaal je van tevoren de details van een meubel of ontwerp? Of ontstaat dit juist tijdens het proces?

Tijdens mijn studie aan de Design Academy kregen we altijd de opdracht op grote tekeningen te maken. Nu begrijp ik waarom. Eerst de grote lijnen helder krijgen, zoals het formaat. Vroeger maakte ik vaak een 1 op 1 model van karton of nu een schetsmodel van hout om te zien hoe het wordt. Daarom kan ik ook niet zonder werkplaats. Het is de plek om te ontdekken of iets klopt. De details volgen later. Natuurlijk kunnen details ook een uitgangspunt zijn, maar over het algemeen is dit bij niet zo. Wel zijn ze uiteindelijk heel belangrijk en bepalend. Dit doet me denken aan een quote uit mijn stageperiode bij Richard Rutten: “niks bestaat zonder details.”

Welke technische uitdaging dreef je tot het uiterste en hoe heb je dit opgelost?

Het maken van mijn eigen scharnieren bleek een behoorlijke uitdaging te zijn. Voor Mr. Knox heb ik bijvoorbeeld wel een stuk of vijf scharnieren ontwikkeld, voordat ik de juiste had. Nu zijn het subtiele, fijne scharnieren die mooi op gaan in het ontwerp. Heel gaaf als dat dan toch lukt! Ook bij een keukenontwerp stuitte ik op dit probleem. Zo stond er een koelkast tussen twee wanden in, waardoor de deur ervan niet goed open ging. Dus heb ik scharnieren ontworpen zodat de deur wel werkt op deze plek. Een ingewikkeld en heel gedetailleerd aspect, maar alles is op te lossen. Het is interessant om ook in technische aspecten creatief te denken.

Welke nieuwe technieken of ontwikkelingen spelen een rol in jouw werk? En hoe pas je deze toe in een meubel of interieur?

Momenteel spelen CNC frezen en laseren een belangrijke rol in mijn werk. Misschien geen hele nieuwe technieken, maar je kunt er wel hele verrassende dingen mee maken door ze te combineren. Zo heb ik eens een tekening op een kast gelaserd en de onderdelen gefreesd. Door te frezen kun je hele exacte onderdelen maken. Ook voor mijn ‘Flower table’ heb ik veel gefreesd en hiermee een soort glas-in-lood tekening gecreëerd. Daarbij heb ik een combinatie van hout met rubberen lijnen toegepast, waardoor het hout kan krimpen en uitzetten.

Verder ontwikkel ik graag mijn eigen technieken en materiaalgebruik. Per toeval kwam ik tot de ontdekking dat je Fins Vuren prachtig kunt zandstralen. De zachte delen van het hout blaas je weg, waardoor er een hele tactiele plaat ontstaat. Er ontstaat een hele mooie 3D tekening, die al zichtbaar was in het hout, maar nu ook voelbaar. Hiermee laat ik als het ware de verborgen schoonheid van een relatief goedkoop materiaal zien. Deze techniek is goed toepasbaar in meubels of interieurs, doordat je met grote platen werkt.

Wat is je droomproject?

Wat ik altijd nog graag zou willen doen is een totaalontwerp maken voor een huis en dit ook bouwen. Een Tiny House lijkt me ook geweldig om te maken. Daarnaast staat een doorontwikkeling van Mr. Knox hoog op mijn lijstje. De kluisachtige deur van de kast zou ik graag eens verwerken als deur in een interieurproject. Een groot kozijn en tandwielen als toegang tot de woonkamer bijvoorbeeld.